Wakkerendijk
Toen de Eemnessers al vrij ver richting ’t Gooi waren gevorderd met hun ontginning vanuit de Eem, besloot de Hollandse graaf zijn gebied oostwaarts uit te breiden om het voor brandstof waardevolle hoogveen te ontginnen. Hiertoe trok hij omstreeks 1320 een rechte sloot, de Hollandse Rede. Daarlangs kwam de Wakkerendijk (wacken = waken) met in het verlengde, in Eemnes-Buiten, de Meendijk (meen = mede = maat = hooiland). Deze lange dijk ging niet alleen als zeewering dienen, maar werd ook benut als veilige plek voor boerderijvestiging aan de Gooise kant
De 20ste eeuw heeft het landschap van Eemland veranderd. Met de afsluiting van de Zuiderzee in 1932 kwam definitief een einde aan het gevaar voor overstromingen. Maar ook kwam een einde aan Spakenburg als vissersplaats. In 1932 werd de oostelijke zeedijk bij Spakenburg afgegraven voor bebouwing (Oostmaat). In 1939 volgde de afgraving van de Wakkerendijk, waarbij de weg zelf verbreed werd.
https://geo.provincie-utrecht.nl/publiek/documenten/monumenten/TT/site/Eemland.pdf
In 1916 brak het water op twee plaatsen door de Wakkerendijk. Op het meest noordelijke puntje (nu Meentweg 125) sloeg het een gat van 35 meter lengte en 2,45 meter diepte. Het tweede gat, ongeveer 900 meter zuidelijker (bij Meentweg 107), was 5 meter lang en 2,20 meter diep. Op andere plaatsen stond het water tot de kruin van de Wakkerendijk.
“Deze doorbraken ontstonden vermoedelijk door het achterloops* worden van de gemetselde muurtjes der mennegaten”, schreven de inspecteurs-generaal Ramaer en Wortman van Rijkswaterstaat in hun verslag over de stormvloed aan de minister. Andere bronnen melden dat het mennegat aan het eind van de dijk niet goed was afgesloten en spreken over slecht en ondeskundig onderhoud van de dijken.
Het gat van 5 meter was vrij snel provisorisch gedicht, maar het grote gat kon pas in de avond van 14 januari na veel moeite en met hulp van militairen uit Laren voorlopig worden afgesloten.
Het door de gaten naar binnen gestroomde zeewater zette de hele Noordpolder te Veen onder water, met uitzondering van wat hoger gelegen stukken.
In de morgen van 14 januari zakte het water aanzienlijk door een doorbraak van de Eemlandse of Slaagsedijk ten oosten van Baarn. Maar daarmee was het water nog niet weg. Op 2 februari schrijft de Gooi en Eemlander over de situatie in Eemnes: “In den waterstand is eene gunstige verandering te bespeuren(…). Het land begint reeds uit den vloed op te doemen. ‘t Zal nu niet lang meer duren of alle boerderijen zijn van den last van ‘t water verlost.” Een week later is Eemnes volgens de krant weer ‘boven water’.
*water laten doorlopen
Bronnen:
– Margriet Mijnssen – Dutilh, Een vallei vol water. Waterschapskroniek Vallei en Eem 1616-2011
– Henk van Hees, De watersnood van 1916 in Eemnes. In: Kwartaalblad Historische Kring Eemnes, jaargang 8 nr. 1.
– Robert Vos, Watersnoodramp 1916, De overstroming van de Eempolders. Op; historischekringhoogland.nl
– Verslag over den stormvloed van 13/14 januari 1916 verslag Rijkswaterstaat, ’s-Gravenhage 1916
