Hollandse Polder
Je houdt ervan of je vindt het ronduit saai, zo’n Hollandse polder. Maar als je gevoelig bent voor strakke graslanden, weids uitzicht, boeiende wolkenluchten en zo nu en dan een boerderij, dan zit je goed in de polders van Eempolder en Arkemheen. Oppervlakkig gezien lijkt het of de tijd geen vat heeft gehad op dit agrarische landschap. Alsof Nederland er sinds de inpoldering steeds zo heeft uitgezien en ook altijd zo zal blijven uitzien. Alsof het ons nationale lot is tegen de wind in te fietsen en overgeleverd te zijn aan de elementen. Maar als je beter kijkt, zie je de nieuwbouw van de Amersfoortse wijk Vathorst en de industriële bedrijvigheid van Baarn en Spakenburg zich opdringen
Landschap
Het is bijzonder dat aan de rand van de volle Randstad dit poldergebied rond de monding van het riviertje de Eem nog grotendeels open is gebleven. In vroeger tijden was het gebied nauwelijks bewoonbaar door de vele overstromingen van de Zuiderzee. Pas na de afsluiting van deze zee – in 1932 – konden de polders goed ontgonnen worden. Eemland en Arkemheen zijn nagenoeg boomloze open agrarische landschappen. De verkaveling is recht, in langwerpig rechthoekige ‘slagen’. Je kunt dat middeleeuwse ontginningspatroon nog goed zien.
Natuur
Vooral weidevolgels hebben het hier naar hun zin.. De watersnip, tureluur en grutto bereiken hier hoge dichtheden. Boeren zaaien sinds een aantal jaren hoogproductieve beemd- en raaigrasweiden in. Daardoor ijn karakteristieke weidebloemen veel minder te zien. Maar deze grassoorten zijn wel een goede voedselbron voor de duizenden kleine zwanen die hier overwinteren. In Arkemheen verblijft gemiddeld meer dan 15 procent van de wereldwijde populatie. Plaatselijk is de invloed van de vroegere Zuiderzee nog merkbaar dankzij zoutminnende planten als echte heemst en melkkruid.
Verstoringen
Vooral de oprukkende bebouwing vanuit Amersfoort vormt een bedreiging voor dit gebied. Niet alleen als horizonvervuiling, maar ook door de vele bewoners die in het gebied recreëren. Dichtbij de A28 en de A1, die het gebied aan de zuidkant begrenzen, is er nogal wat verkeerslawaai. Het polderland heeft ook te lijden onder de intensieve landbouw. Door de vele mest treedt verzuring op en zakt het waterpeil. Daardoor komen weidevogels moeilijker aan voedsel.
Veranderingen
Het gaat gelukkig de goede kant op met de landbouw. Zo is er een groep boeren onder de naam coöperatie Ark- & Eemlandschap, die de inwoners van de omringende dorpen en steden meer bij het boerenland wil betrekken. Bewoners worden uitgenodigd op de boerderij, kunnen streekproducten kopen en meehelpen met natuurbeheer. In vijf jaar tijd verdrievoudigede het aantal boeren dat meedoet Dat betekent over het algemeen winst voor de natuur en het landschap in het gebied.
Voorzieningen
Eempolder en Arkemheen kennen weinig specifieke voorzieningen voor recreanten. Maar ook zonder dat kun je er uitstekend fietsen o p de vele polderweggetjes. Voor koffie (of een lekker visje!) moet je uitwijken naar de dorpen Bunschoten/Spakenburg en Eemnes. Het stoomgemaal Hertog Reijnout is tijdens maaldagen in werking en voor publiek te bezichtigen. In de oude kolenloods van het stoomgemaal is een bezoekerscentrum gevestigd (www.tref.nl/nijkerk/stoomgemaal). Mis ook de theetuin in Eemnes niet.
Tip
Combineer je fietstocht door de polders met een vaartocht over de Eem. In de zomermaanden vaart de fietsboot Eemlijn van Amersfoort naar Spakenburg en terug (www.eemlijn.nl).
OORDEEL
Uniek, omdat het een van de grootste open gebieden is van ons land. De natuur is rijk, vooral dankzij de weidevogels en kleine zwanen. De geschiedenis is goed te zien …..
LIGGING provincie Utrecht, ten noorden van Amersfoort
STATUS Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland
BEHEERDERS vooral boeren, een klein stukje polder is in beheer bij Staatsbosbeheer
BIJZONDERHEDEN hoge dichtheid grutto, veel overwinterende kleine zwanen
TOEGANKELIJKHEID polder Arkemheen is afgesloten voor doorgaand autoverkeer
MEER INFO www.eemvallei.nl
