Waal van Woorden
Een première bij Waterschap Rivierenland
Vandaag ging mijn ‘Waal van Woorden’ in premiere bij Waterschap Rivierenland. De foto is gemaakt tijdens de openingshandeling, verricht door Richard Bremer die CIO is van het Waterschap.
De ‘Waal’ is een virtuele rivier van woorden, begeleid door geluiden die ik vastlegde tijdens wandelingen langs de échte rivier.
Het moment voor de premiere is goed gekozen. De medewerkers van Rivierenland mogen weer naar kantoor, voor het eerst sinds lange tijd. Dit werk is een cadeau aan hen om dat moment te vieren.
Een geheel nieuwe vraag
Het idee voor dit werk – of eigenlijk meer: de kiem – ontstond tijdens een wandeling in Kinderdijk een aantal jaren geleden. Ik kwam thuis met mooie foto’s van de iconische molens en watergangen én met een geheel nieuwe vraag: hoeveel woorden heeft de Nederlandse taal eigenlijk voor ‘water’? Mijn eerste lijstje had achttien woorden, maar toen ik ging zoeken op een paar handige sites had ik er al snel meer. Een paar uur later stond de teller op honderdachtenzestig… allemaal woorden voor stilstaand of bewegend water op of onder het aardoppervlak. De rivier bleef maar groeien. Ze bestaat nu uit meer dan duizend woorden. Dat had ik in het begin echt niet gedacht…
Mijn lijst liet me niet los. Misschien, dacht ik, is het nuttig om haar op te splitsen in ‘door de mens gemaakt’ en ‘door de natuur gemaakt’, en te kijken welke categorie de meeste woorden telt. Dat zou iets kunnen zeggen over de moeite die we er al eeuwen in steken om de voeten droog te houden. Na splitsen en tellen kwam ik toen op de volgende stand: drieëntachtig woorden voor ‘door de mens gemaakt’, negenenzeventig voor ‘ door de natuur gemaakt’ en zes in de restcategorie ‘kan allebei’. Op dat moment won ‘mens gemaakt’ dus met een smalle marge. Én ik zag dat de ruimte tussen de twee kolommen een soort rivier was gaan vormen.
De rivier in beweging gezet
Toen vond ik de tijd om de rivier in beweging te zetten. Ik programmeerde een stroom van woorden die van boven naar beneden over een computerscherm stromen. Links woorden voor ‘natuurlijk’ water, rechts voor ‘door de mens gemaakt’ . Visueel strak, met poëzie in de vorm van geluiden die ik vond langs de rivier: vogels, gemurmel van water, een trein die over een brug rijdt, kerkklokken die in de verte luiden.
Het werk werd een ode aan het waterbeheer – aan de lange inspanning van de Nederlanders om te leven met, op, en misschien wel ondanks het water. Ik noemde het naar de rivier waaraan ik woon, de Waal. Zo werd het dus ‘Een Waal van Woorden’.
Mijn ‘Waal’ stroomt nu – virtueel – op het kantoor van Waterschap rivierenland. Ik hoop dat de mensen daar de tijd zullen nemen om even stil te staan bij het touchscreen, om de betekenis van waterwoorden op te roepen. Ik kijk uit naar hun reacties – er is een gastenboek – en ik zal hun aanvullingen en correcties straks verwerken in een verbeterde versie van mijn ‘Waal’.
