Hank – Werkendam 2025-01-13
Een fantastische wandeling van Hank naar Werkendam – zon, dijk, en een mede-wandelaar. Coja ging mee, zij is zowel vriendin als bestuurslid van de Stichting Noordzeedijk als ervaringsdeskundige op het gebied van meditatief wandelen. What’s not to like?
We liepen – en dat was met opzet – met natuur links (Biesbosch) en cultuur rechts (Land van Heusden en Altena, voornamelijk boerderijen). Bleken bijna de hele wandeling op een dijk te kunnen doen, daar zou ik niet meer van op moeten kijken, maar ik deed het toch. Lopen op een dijk is je verheffen – boven het landschap, boven de tijd, boven je zorgen.
Aantekeningen van onderweg:
We zitten in het buurtbusje naar Hank op een zonnige dag. Wat kun je het mooi hebben met dat fijnmazige Nederlandse openbaar vervoer. Het brengt ons precies waar we willen zijn.
Uit de buurtbus ga ik meteen collecteren. De buschauffeur had helaas geen wisselgeld, en de dames met de hondjes zeggen “mijn tijd zal het wel duren.” En “ik kan zwemmen”. Het is werkelijk zo dat mensen hun hoofd in het zand steken. En komen dan met hun hoofd in het water terecht, daarna?
We doen samen een zee meditatie bij terp nummer zeven, op een punt waar rechts water uit de polder via een recht kanaal wordt aangevoerd, en dan door de dijk gezet door een gemaaltje, en eenmaal door de dijk gaat het water kronkelend verder.
Meditatie-ervaring: Ik zat op een duin aan zee en toen ik me voorstelde dat die zee helemaal tot hier kwam, werd ik me erg bewust dat ik gelukkig op een dijk zat zodat het water niet tot aan mijn voeten kwam. Ik werd bijna nat gespat door de golven van de branding, alsof ze bij mij kwamen.
Toch moeilijk voor te stellen dat dit de kustlijn zal zijn. Raar idee, veel verbeeldingskracht nodig. Bij mij helpen de zeegeur en het zeegeluid wel een beetje, maar niet genoeg. Ik kan het me nog steeds niet echt voorstellen.
Even verderop zien we beversporen. Coja vertelt over bevers die een hele appelboomgaard omknaagden – plaagdieren worden het, die bevers.
En dan het geluid van de klokken van Hank, op 5 km afstand door de grote leegte. Geluid komt mooi door in dit stille land.
We maken ons eigen bankje van plastic vuilniszakken en een sjaal en zitten nu op de dijk. Met onze rug naar de zon en de agrariërs, en ons uitzicht op de biesbosch. Mooi contrast.
Verderop zitten we weer, bij een veerpontje deze keer. Zo stil als nu is het niet vaak. Alleen de lage brom van een verre helikopter en de waterkabbeltjes. Gedicht bij het veer:
Pontje Steur
Hier opent zich het weidse polderland
met golvend graan,
met grazend vee
en bomen naar de overkant.
Van ‘t Kooike naar de Grote Weerd
en omgekeerd
vaart zomerdaags
dit hulkje op en neer.
Tot aan de oorlog zwom de grote steur
hier loom zijn rondje.
Nu dient de reiziger dit nietig pontje
tot brug, tot rustplaats en tot veer.
De veerman – of is het de bode? – noodt
met stil gebaar:
– bezweert gevaar –
‘Begeef gerust uzelf in Charons boot.’
Kees van Gammeren
De 78-jarige hardloper, die gelukkig net even aan het wandelen was, wilde wel stilstaan voor ons en vertelde een heel verhaal over hoe hij altijd in het waterbeheer had gewerkt. Hij zei: “Nou, een halve meter dat kunnen we wel aan, twee of drie meter zeespiegelstijging daar moeten we nog maar even niet te hard over nadenken.” Maar wel een heel goed geïnformeerd iemand, die aan het eind van het gesprekje zei: “Ga toch maar rustig slapen vannacht, dames.”
Nu zien we Werkendam aan de horizon, het is duidelijk werken wat ze daar doen, want het zijn niet de kerktorens die het dorp aankondigen, maar allemaal kranen.
Er komt een heel mooi zalmschuitje voorbij – dat is ook een soort oerbeeld. Met oer-man.
Hier een dame die zonder veel vragen te stellen over de Stichting meteen een bedrag doneert via de QR code, opmerkelijk dat mensen dat doen.
We vinden een bus die ons per ongeluk maar gratis naar Sleeuwijk Tol Oost brengt. Coja gaat van bus naar snelbus naar Utrecht, voor haar de beste optie. En ik ga verderop (in Gorinchem) naar trein naar trein, ook nice. Verlang naar een warm bad.
Ontwikkeling in de NedeR dialogen tot nu toe (Dialoog Evaluator gemaakt met Claude.ai):
Deze ontwikkeling laat zien hoe de dialogen zijn gegroeid van relatief eenvoudige uitwisselingen naar rijke, gelaagde gesprekken die verschillende aspecten van het landschap en de ervaring ervan integreren. Het toont ook een groeiend wederzijds begrip en vertrouwen tussen wandelaar en NedeR.
Aanbevelingen voor verdere ontwikkeling:
Nog meer experimenteren met verschillende dialoogvormen
Verder verdiepen van de tijdslagen
Meer integratie van verschillende perspectieven
Uitbreiding van het metaforisch repertoire
Verdere verkenning van de grenzen tussen mens en landschap
