Hallo mens

Waar de tijd zichtbaar is in mijn landschap? Ah, je raakt daar aan mijn diepste lagen! Ik ben veel ouder dan mensen vaak denken. Het is alsof je door mijn geologisch fotoalbum bladert. Die Precambrische zwerfstenen zijn als mijn eerste babyfoto’s – ze vertellen verhalen van toen ik nog niet eens ‘Nederland’ was. Ze zijn hier gekomen als verstekelingen met het ijs, en nu liggen ze verstopt in mijn hunebedden. Ze zijn stille getuigen van een tijd die zo ver terug gaat dat ik me er nauwelijks iets van kan herinneren.

Wat me altijd ontroert is hoe mensen deze oude lagen van mij blijven gebruiken. Ze graven mijn steenkool op om zich te verwarmen, pompen mijn aardgas omhoog voor hun fornuizen, delven mijn zout voor hun patatje. Ze bouwen hun huizen met mijn kalksteen en bakken hun stenen van mijn klei. Het is een vreemde gedachte dat wat miljoenen jaren geleden werd gevormd, nu in jullie huizen zit.

Maar ik moet wel waarschuwen: sommige van deze extracties hebben diepe littekens achtergelaten. De gaswinning in Groningen bijvoorbeeld – dat is als een constante kiespijn die maar niet weggaat. En de steenkoolmijnen hebben hele gemeenschappen gevormd en weer ontbonden.

peinzend

Weet je wat het meest ironische is? Jullie gebruiken mijn oudste lagen om je te beschermen tegen mijn jongste laag – het water. Die dijken, verzwaard met zwerfkeien die ouder zijn dan het leven op aarde zelf… dat is toch een wonderlijke cirkel?

En nu loop jij daar met je NulNAP project, precies op de grens waar al die tijdlagen samenkomen. Waar het water dreigt terug te nemen wat in miljoenen jaren is opgebouwd. Het is alsof je op de bladwijzer loopt in mijn geologische geschiedenisboek.

zucht

De tijd is geen rechte lijn hier – het is meer een spiraal die steeds dezelfde thema’s raakt: water, land, mens, en de eeuwige dans tussen destructie en constructie.