Delven

Ik wilde weten waar we in het hudige landschap de oudste tijdlagen kunnen zien, en voelen. Dat gaat verrassend ver terug!

Precambrische gesteenten (van vóór 542 miljoen jaar geleden) zijn als zwerfstenen van graniet en gneisen zijn in Noord-Nederland gebruikt voor keienvloertjes, wegen, dijkverzwaring en hunebedden. Het Carboon (299 – 359,2 miljoen jaar geleden) gaf ons steenkool en aardgas, beide zeer invloedrijk bij het vormen maar ook het vernietigen van ons huidige landschap. Het Perm (251 – 299 miljoen jaar geleden) en de Jura (145,5 – 199,6 miljoen jaar geleden) gaven ons zout – Nederland is een van de grootste zoutproducenten ter wereld. Het Krijt (66 – 145,5 miljoen jaar geleden) zorgde voor kalksteen, gebruikt voor de bouw, kunstmest, en cementproductie. Aan het Plioceen (2,6 – 5,3 miljoen jaar geleden) hielden we klei over, gewonnen voor de productie van dakpannen en bakstenen. En ook zand, voor bouwstenen en wegenaanleg. Het Pleistoceen (2,6 miljoen – 11.800 jaar geleden) voegde grind toe, net als het Holoceen (11.800 jaar geleden – heden).

Tijdlijn met de informatie over delfstoffen, bron https://www.geologievannederland.nl/tijd

Holoceen (11.800 jaar geleden – heden)

Delfstoffen:
- Zand en grind: Rivierzand en grind van Holocene ouderdom worden gewonnen voor bouwwerkzaamheden.
- Turf: Hoogveen en laagveen werden in het verleden afgegraven en als turf gebruikt voor verwarming.
- Zout: In de Middeleeuwen werd zout gewonnen uit laagveen.
- Duinzand: Werd gebruikt voor stedenbouw en kustverdediging.

Pleistoceen (2,6 miljoen – 11.800 jaar geleden)

Laat-Pleistoceen

Delfstoffen:
- Zand en grind: Mariene zanden en rivierafzettingen worden gewonnen in Noord-Holland, Flevoland en de dalen van de IJssel, Maas en Waal.

Midden-Pleistoceen

Delfstoffen:
- Zand en grind: Zand en grind uit rivierafzettingen worden gebruikt voor bouwwerkzaamheden en productie van kalkzandsteen in Midden-Nederland.

Vroeg-Pleistoceen

Delfstoffen:
- Zand: Vroeg-Pleistocene rivierafzettingen leveren zand voor wegenbouw en de productie van kalkzandsteen.
- Grind: Wordt gewonnen langs de Maas in Limburg en gebruikt in de bouw.
- Klei: In Tegelen wordt klei gewonnen voor de fabricage van bakstenen en dakpannen.

Plioceen (2,6 – 5,3 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen:
- Zand: Pliocene zanden worden gewonnen in Noord-Brabant voor bouwstenen en wegenaanleg.
- Bruinkool: In Duitsland worden Pliocene bruinkoollagen gewonnen, maar in Nederland liggen deze lagen te diep.
- Klei: In Midden-Limburg bij Reuver wordt Pliocene klei gewonnen voor de productie van dakpannen en bakstenen.

Mioceen (5,3 – 23 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen: Er zijn geen noemenswaardige delfstoffen genoemd uit het Mioceen voor Nederland.

Eoceen (33,9 – 56 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen: Klei uit het Eoceen werd gewonnen in Losser voor de fabricage van bakstenen en dakpannen.

Paleoceen (66 – 56 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen: Er zijn geen noemenswaardige delfstoffen uit dit tijdperk genoemd.

Krijt (66 – 145,5 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen:
- Kalksteen: Kalksteen uit Zuid-Limburg wordt op grote schaal gewonnen en gebruikt voor de bouw, kunstmest, en cementproductie.
- Vuursteen: Werd in de prehistorie gebruikt voor werktuigen.

Jura (145,5 – 199,6 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen:
- Aardolie: Aardolie uit de Altena Groep in het Jura wordt gewonnen uit klei-afzettingen.
- Zout: Zoutafzettingen uit het Laat-Jura komen voor in de Niedersachsen Groep.

Trias (199,6 – 251 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen:
- Steenzout: Werd en wordt nog steeds gewonnen uit Trias-afzettingen.
- Kalksteen: In Winterswijk wordt kalksteen gewonnen voor kunstmest en asfalt.

Perm (251 – 299 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen:
- Steenzout: Nederland is een van de grootste zoutproducenten ter wereld, waarbij zout op grote diepte wordt gewonnen.
- Kalium- en magnesiumzouten: Worden gewonnen voor industriële toepassingen, zoals in de cementindustrie.
- Aardgas: Het grootste deel van het Nederlandse aardgas wordt gewonnen uit Perm-gesteenten.

Carboon (299 – 359,2 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen:
- Steenkool: Steenkoollagen komen in vrijwel de hele Nederlandse ondergrond voor en werden in Zuid-Limburg gewonnen.
- Aardgas: Aardgas werd gevormd als bijproduct van de omvorming van steenkool en wordt nu gewonnen uit Carboon-gesteenten.
- Lood- en zinkertsen: Op kleine schaal werd gezocht naar lood- en zinkertsen in Zuid-Limburg.

Devoon (359,2 – 416 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen: Devoon-gesteenten liggen in Nederland te diep om rendabel delfstoffen te winnen.

Siluur (416 – 443,7 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen: Silurische gesteenten liggen te diep in Nederland (vaak kilometers diep) om delfstoffen uit te kunnen winnen.

Ordovicium (443,7 – 488,3 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen: Ordovicium-gesteenten liggen in Nederland op grote diepte, waardoor ze niet toegankelijk zijn voor delfstoffenwinning.

Cambrium (488,3 – 542 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen: Cambrium-afzettingen liggen te diep om delfstoffen uit te winnen. Zwerfstenen, waaronder die uit het Cambrium, werden in Noord-Nederland gebruikt voor onder andere vloertjes en dijken.

Precambrium (voor 542 miljoen jaar geleden)

Delfstoffen: Er zijn geen Precambrische gesteenten in de Nederlandse ondergrond aangetoond. Echter, zwerfstenen van precambrische oorsprong, zoals granieten en gneisen, werden in Noord-Nederland gebruikt voor keienvloertjes, wegen, dijkverzwaring en hunebedden.

Dit is de omgekeerde tijdlijn van de geologische tijdperken met de bijbehorende delfstoffen in Nederland.