De installatie Hooifabriek verbindt het landschap van het Eemland met twee urgente uitdagingen: duurzame voedselproductie en herstel van biodiversiteit. De installatie nodigt uit tot een gesprek over het herstellen van de balans tussen monocultuur en biodiversiteit, zonder de functionaliteit van het landschap te verliezen. Zo biedt Hooifabriek een kritisch perspectief op hoe Nederland in de toekomst dit soort landschappen kan vormgeven.
Het was een soort ‘aha’ moment — het moment dat ik zag dat al het andere er ten dienste staat van het gras, er aan ondergeschikt is of er uit voortvloeit. De ruimtelijkheid, de boomloze polders, het patroon van de lange rechte sloten, de dijken en hun historie. Allemaal bijproducten van de Hooifabriek
Hooifabriek ontstond als een metafoor voor de productieve relatie tussen mens en natuur in Eemland. Het idee dat het hele gebied als een “machine” werkt, waarbij zonlicht, water en bodemvoedingsstoffen worden omgezet in voedsel, vormde de kern van het concept. Ik nam grasmonsters in het gebied en nam die mee naar huis om ze daar op te kweken en te bestuderen. Na een jaar besloot zowel het gras als de wortels te drogen. Deze stap gaf me inzicht in hoe niet alleen het bovenste deel van de plant, maar ook het ondergrondse systeem – de wortels – een cruciale rol speelt in de productiecyclus van het landschap.
Een centrale rol in de installatie is weggelegd voor de gedroogde gras- en wortelmonsters. Deze worden zorgvuldig op ooghoogte of iets daarboven opgehangen, wat de illusie creëert van een grasland, zwevend in de lucht. Zo krijgen bezoekers de kans om zowel het zichtbare landschap als het onderliggende, onzichtbare, wortelnetwerk te bekijken De vorm van het gras is fragiel en delicaat, terwijl de wortels ingewikkelde patronen vormen die de diepte van het landschap symboliseren.
Naast de fysieke gras- en wortelmonsters zijn er foto’s en videoprojecties van het landschap zelf. Deze beelden zijn meestal minimalistisch, met uitgestrekte grasvelden en rechte sloten die de leegte en volheid van het polderlandschap benadrukken. Deze foto’s en video’s creëren een dialoog met de gedroogde materialen, waarbij de levendigheid van het landschap naast het gedroogde en geconserveerde gras staat
De installatie Hooifabriek is niet alleen een plek waar de bezoekers de werking van het hooiland kunnen bestuderen. Het landschap zelf wordt vertegenwoordigd door EeM, de belichaming van Eemland in een complexe hybride vorm, gevoed door de resultaten van mijn research. Bezoekers kunnen vragen stellen aan EeM over de ecologische toekomst van het gebied of de impact van klimaatverandering op de grasproductie. EeM kan antwoorden geven die gebaseerd zijn op historische en actuele gegevens over het Eemland en het natuurlijke landschap. Haar reacties variëren afhankelijk van de input van de bezoeker. Dit interactieve en responsieve element zorgt ervoor dat de polder niet alleen een onderwerp van observatie is, maar een actieve participant in de dialoog.
Hooifabriek laat de bezoeker de lagen van het landschap ontdekken, van het zichtbare gras en de onzichtbare wortels die het landschap ondersteunen tot de complexe wisselwerking tussen mens, natuur en techniek in het landschap. Het werk nodigt uit tot reflectie op hoe wij als mensen het landschap beïnvloeden, en hoe dit landschap tegelijkertijd ons vorm geeft.
