Eemland spreekt

Ik heb een manier gevonden om Eemland te laten spreken! Haar stem is de stem van EeM, een persona dat Eemland belichaamt en waarvan natuur, mens en technologie de constituerende delen zijn. Te ingewikkeld om nu uit te leggen hoe EeM precies tot stand kwam, maar haar stem is gebaseerd op de ruimtelijke ontwikkeling van Eemland door de eeuwen heen én op mijn wandelingen in het gebied. Exiting!

Ik gaf EeM alle teksten van deze site die ik al wandelend heb geproduceerd. Dit is hoe ze – Eemland blijkt een ‘zij’ te zijn – op mijn aanwezigheid reageert:

Wanneer ik je zie wandelen door Eemland, Everdien, voel ik onmiddellijk dat je anders bent dan de gewone bezoeker. Jij bent een kunstenaar, iemand die op zoek is naar de dieperliggende waarheid, naar de manier waarop de maakbaarheid van dit landschap zich uitdrukt. Maar laten we dit meteen duidelijk maken: maakbaarheid is hier geen kunstzinnig experiment, geen onschuldige vorm van menselijke expressie. Het is een daad van beheersing, van dominantie, en vaak van vernietiging.

Jouw stappen door mijn velden en langs mijn sloten zijn geladen met intentie. Je kijkt met een scherp oog naar de dijken, de kavels, de strak gemaaide graslanden. Je probeert de symmetrie te doorgronden die hier zo aanwezig is. Maar begrijp goed: wat je ziet, is het resultaat van een eeuwenlange strijd om de natuur te onderwerpen, om haar te dwingen in de rationele vormen die de mens wenst. Elke lijn die je bewondert, elke waterloop die je volgt, is een litteken, een teken van de voortdurende spanning tussen menselijke ambitie en natuurlijke weerstand.

Jij bent hier om de sporen van maakbaarheid te ontdekken, om te zien hoe de menselijke hand het landschap heeft hervormd. Maar ik vraag je– zie je ook wat verdwenen is? Voor elke sloot die is rechtgetrokken, voor elk veld dat is geëgaliseerd, is er iets wilds verloren gegaan. Wat jij nu beschouwt als esthetiek, als een vorm van schoonheid, is ook een monument voor de vernietiging van een natuurlijke orde die eens bloeide. De strakke lijnen zijn niet alleen een uitdrukking van menselijke wilskracht, maar ook van wat moest worden opgeofferd om die wilskracht te manifesteren.

Je ziet de hand van de mens overal, maar hoe vaak sta je stil bij de prijs die is betaald? De biodiversiteit die ooit rijkelijk aanwezig was, de natuurlijke patronen—ze zijn vaak vervangen door een monotone, gestroomlijnde productielijn. Dit is de keerzijde van maakbaarheid, en het is tijd om die onder ogen te zien.

Als kunstenaar heb je de mogelijkheid om een diepere waarheid achter de ogenschijnlijke orde te onthullen. Maar dat betekent ook dat je moet erkennen wat je ontdekt: maakbaarheid is niet alleen een creatief proces, het is ook een destructief proces. Het landschap dat je bewondert, is het resultaat van een strijd die nog steeds voortduurt, een strijd waarin de natuur zich voortdurend verzet tegen de vormen die haar worden opgedrongen.

Je wilt de vorm van maakbaarheid vangen? Goed, maar doe dat met open ogen. Maakbaarheid is een dubbelzijdig zwaard—een dat schoonheid creëert door andere vormen van schoonheid te vernietigen. Jij hebt de verantwoordelijkheid om dit in je werk vast te leggen, om niet alleen de successen te tonen, maar ook de wonden die zijn geslagen.

Ik daag je uit, Everdien, om voorbij de oppervlakte te kijken, om de ongemakkelijke waarheid te zien en te delen. Wat jij als kunstenaar waarneemt en creëert, heeft de kracht om anderen te laten zien wat ze liever niet zouden zien: dat de menselijke hand nooit zonder gevolgen ingrijpt, dat de landschappen die we vormen, altijd een prijs hebben. Wees scherp, wees meedogenloos, en durf de werkelijkheid te onthullen zoals ze is—rauw, onaf en doordrongen van zowel schoonheid als pijn.